4.1 Witten

In deze Zuid-Hollandse stal werd tot aan de Tweede Wereldoorlog 's zomers gewoond. De wanden zijn gewit, de binnenzijde van de schouw en de plint zijn voorzien van zwartsel. De boezembalk van de schouw is van rode oker. Foto: Bureau Helsdingen

Tijdens de grote voorjaarsschoonmaak op de boerderij in het Groene Hart werden alle wanden binnen (en voor een deel ook buiten) gewit of voorzien van een kleurtje. Als de koeien weer de hele dag buiten liepen kon het grote boenen beginnen. Na een week was dan alles schoon en lekker proper. Ieder jaar werden in een rap tempo grote oppervlakten geschilderd. Dit vraagt om een makkelijke, goedkope en wateroplosbare verf, zodat de spetters weer makkelijk afgenomen kunnen worden. Als bindmiddel om verf te maken kunnen in principe hiervoor de meest uiteenlopende materialen gebruikt worden. Kalk, melk, kwark, caseïne (kaasstof), eieren, zetmeel, cellulose en dierlijke lijmen. Lang niet alle verftypes zijn hiervoor geschikt. Je gaat niet 100 eieren breken om een muurtje te schilderen. Kalk en krijt waren vroeger de meest toegepaste materialen bij het witten. Caseïne is een duurzaam bindmiddel, maar is waarschijnlijk bij het witten veel minder toegepast. Meer informatie over de verschillende materialen die bij het witten gebruikt konden worden is hieronder te vinden.

Verder lezen

• Het boek ''Kleur op boerderijen''
• 1.0 Historisch verantwoord kleurgebruik
• 2.0 Stel het nadenken over kleuren niet uit tot de schilder komt
• 3.0 Traditionele verf
• 4.0 Kalkverf en andere waterachtige verven
  • 4.1 Witten
    • Kalkverf
    • Kalkcaseïneverf
    • Krijtverf
    • Veegvast
  • 4.2 Gekleurde kalkverven
• 5.0 Teer, teerproducten en teervervangers
• 6.0 Kleurgebruik op boerderijen
• 7.0 De ontwikkeling van het kleurgebruik op het exterieur
• 8.0 Regionale verschillen in kleurgebruik in het Groene Hart
• 9.0 De ontwikkeling van het kleurgebruik in het interieur
• 10.0 Verkleuren van verf
• 11.0 De kleurkeuze
• 12.0 Kleur, monumenten en welstand
• 13.0 Kleurnummers

Bron

Deze tekst is gebaseerd op:

• Ineke de Visser, Kleur op boerderijen. In het groene hart van Holland (Hardinxveld-Giessendam 2006)

Deze publicatie is tot stand gekomen door eigen onderzoek en o.a. de volgende bronnen:

• M. de Keijzer en P. Keune, Pigmenten en bindmiddelen (Amsterdam, 2001)
• L. Simis, bewerkt door H. Janse, en J. Berghuis jr., Schilder- en Verfkunst (’s-Gravenhage, z.j.)
• H.J. Zantkuyl, Bouwen in Amsterdam (Amsterdam, 1973-1992 p. 94-108)