Gebinten bij herbestemming

Bij een traditionele boerderij is de hoofdconstructie van het stalgedeelte (en soms ook het woongedeelte) meestal opgebouwd uit gebinten. Dit is het geraamte van de boerderij. De gebintconstructie draagt het dak en de verdiepingsvloeren van (het stalgedeelte) van de boerderij. Bij een dergelijke constructie zijn de buitenmuren vaak niet dragend.

Respectvol handelen

Omdat (met name in het stalgedeelte) de gebintconstructie een van de belangrijkste onderdelen van een boerderij is, moet er bij de restauratie en herbestemmen van boerderijen respectvol omgegaan worden met deze gebintconstructie. Een goede architect houdt in het ontwerp rekening met de gebinten. Dit betekent dat:

• Schade aan gebinten wordt hersteld
• De gebinten niet verwijderd of ingekort worden
• Het ritme van de gebinten uitgangspunt is bij de indeling van de plattegrond
• De gebintconstructie zoveel mogelijk in het zicht blijft. Bij voorkeur vrij in de ruimte
• De badkamer niet ter plaatse van een gebint stijl wordt gesitueerd; omdat een hoge vochtbelasting slecht is voor het hout.

Veel gemaakte fouten

Onbekendheid van de constructeur met historische constructies

Bij een restauratie en/of herbestemming moet een constructeur berekenen of een constructie sterk genoeg is om de nieuwe functie te dragen. Een gebintconstructie is lastig uit te rekenen omdat deze gebouwd is in de tijd dat men nog geen constructies uit kon rekenen. Constructeurs die alleen maar ervaring hebben met nieuwbouwplannen vinden dit een lastige opgave. Te vaak komt het voor dat een nieuwbouw-constructeur daarom maar besluit om de hele constructie te vervangen door een type dat hij wel uit kan rekenen. Bijvoorbeeld door stalen portalen te gebruiken. Dit is een ernstige verminking van het pand. De ziel wordt als het ware uit het pand verwijderd. Bovendien wordt de opdrachtgever onnodig op hoge kosten gejaagd. Over het algemeen kan gezegd worden dat een gebintconstructie die eeuwenlang tonnen met hooi heeft gedragen, ook wel een slaapkamermeublement kan dragen.

Overschatting van de aantasting van houtworm

Het komt vaak voor dat met name gebinten in het stalgedeelte van een boerderij er aan de buitenzijde erg aangetast uitzien door houtworm of andere oorzaken. Architecten en constructeurs die onvoldoende ervaring met historische gebouwen hebben adviseren dan vaak ondoordacht dat de gehele constructie vervangen moet worden. Dit is vaak onnodig en een enorme aantasting van de historische waarde van het gebouw. Daarnaast wordt de opdrachtgever onnodig op hoge kosten gejaagd. Deskundigen met voldoende ervaring in de restauratie adviseren vaak: “Sla eerst eens een spijker in het hout en als je dat lukt, probeer hem er dan eens uit te trekken”. Meestal is deze eenvoudige test voldoende om de mensen te overtuigen dat het hout in een veel betere conditie verkeert als het er aan de buitenzijde uit laat zien. Meestal is alleen het onderste stukje slecht. Dit kan dan verholpen worden door het aanscherven of inkorten van gebintstijlen.