Aardappelkrabben

Gronings: 'eerappelkraben'

In de oogsttijd moesten de aardappels op het land gerooid worden. Allereerst werden hiervoor de aardappels wat boven de grond gestoken. Vervolgens ging de boerin samen met de kinderen de aardappels krabben: de aardappels met de hand uit de grond halen ('krabben'). De aardappels werden vervolgens in een korf gedaan die vervolgens weer in een wipkar of kruiwagen werd geleegd. Alle aardappels werden verzameld in de aardappeldobbe.

Aardappelkrabvakantie

Aardappelkrabben was een arbeidsintensieve bezigheid waarvoor veel hulp werd ingeschakeld. Vaak moest het hele gezin meewerken om het werk geklaard te krijgen. Kinderen uit de hogere schoolklassen kenden het begrip 'aardappelkrabvakantie' waarbij geen vakantie werd gevierd, maar de kinderen thuis werden gehouden om te helpen met het aardappelkrabben. Het was voor 1901 dan ook geen verassing voor de juffen en meesters om tegen lege banken aan te kijken. De aardappels moesten immers de grond uit zijn voor het vriezen begon.

Vooral arbeidersgezinnen moesten het in de winter hebben van het geld dat ze verdienden bij het aardappelkrabben. Veel boerenarbeiders waren in de winter werkloos, terwijl de kosten door het stoken en de aanschaf van warmere kleding juist omhoog gingen.

Zelfs in de tijd dat er al rooimachines bestonden verkoos de boer vaak het inhuren van goedkope arbeidskrachten die het werk met de hand deden. Zo was het in veel dorpen de gewoonte dat clubs en vereniging hun clubkas spekten door een dag hun arbeidskracht beschikbaar te stellen. Dit was relatief goedkoop voor de boer.

Pijpenkoppen

In de 19e eeuw werd voor de bemesting van het land veel gebruik gemaakt van straatvuil. Dit zorgde ervoor dat je als aardappelkrabber je vingers flink kon beschadigen door de stenen, glas en de scherven in de grond. Om de vingers te beschermen werden aardappelkrabbers, ook wel pijpenkoppen genoemd, gebruikt. Dit waren een soort vingerhoedjes die gebruikt werden tijdens het aardappelkrabben.

Bronnen

• ´Hele gezinnen op de knieën over de aardappelvelden.' Veenkoloniaal Museum Veendam, https://www.veenkoloniaalmuseum.nl/nl/plan-je-bezoek/met-de-school-naar-het-museum/de-glans-van-het-het-bruine-goud/aardappelvelden.
• Werken op de boerderij rond 1950.' Gebaseerd op 'Ons Erfdeel' van Hendrik Veenhof. Geheugen van Gieten_, https://www.geheugenvangieten.nl/boerderijwerk.htm#:~:text=De%20kinderen%20uit%20de%20hoogtste,'aardappelmeel')%20werden%20afgeleverd.
• 'Aardappelkrabben voor de clubkas.' Geheugen van Gieten, https://www.geheugenvangieten.nl/aardappelkrabben.htm.
• 'Bodemvondsten.' Vingerhoedwereld.nl, https://www.vingerhoedwereld.nl/siervingerhoedjes/voor-de-sier/metalen/ijzer-en-staal/bodemvondsten-en aardappelkrabbers/#:~:text=Aardappelkrabbers%2C%20ook%20wel%20pijpenkoppen%20genoemd,tegen%20stenen%2C%20glas%20en%20scherven.