Categorie:Hallehuisgroep en langgevelboerderijen

Boerderij van het hallehuistype in Weurt, Gelderland.

De hallehuisgroep vormt een van de oudste en meest voorkomende boerderijtypen in Nederland. Ontstaan in de late middeleeuwen, kenmerkt het zich door een rechthoekige opzet waarin het woongedeelte en het bedrijfsgedeelte onder één dak zijn samengebracht. Een karakteristiek kenmerk is de driedeling in drie beuken: een brede centrale ruimte (de deel) en twee smalle zijbeuken. De deel diende als werkruimte voor het dorsen van graan en andere agrarische werkzaamheden. In de zijbeuken werd vee gehuisvest en gereedschap en materialen opgeslagen. Het geheel werd ondersteund door een houten ankerbalkgebintconstructie van eiken- of grenenhout, waarbij de liggende balken verankerd zijn aan de staanders.

Regionale varianten

In verschillende regio’s ontwikkelden zich varianten op deze basisvorm. In het rivierengebied werd bijvoorbeeld het woongedeelte uitgebouwd tot een T-vormige plattegrond, wat resulteerde in het T-huis. In Zuid-Holland kregen boerderijen opkamers door de bouw van grote kelders onder het woongedeelte, wat samenging met de opkomst van de kaasmakerij.

Langgevelboerderijen

Een aparte, maar verwante groep vormen de langgevelboerderijen die ten zuiden van de grote rivieren te vinden zijn. Deze boerderijen zijn afgeleid van de driebeukige hallehuisstructuur, maar in de loop van de 18de eeuw werden ze versmald en verlengd. Hierdoor ontstonden tweebeukige of zelfs éénbeukige boerderijen waarbij de verschillende functies niet meer naast elkaar, maar achter elkaar werden geplaatst. De naam 'langgevelboerderij' verwijst naar de lange gevel die kenmerkend is voor dit type, dat sterk verbonden is met de landbouwpraktijken in de regio.

Hoewel de langgevelboerderijen een aparte groep vormen, worden ze gezien als een voortzetting van de hallehuisgroep vanwege hun gemeenschappelijke basis en de vele overgangsvormen tussen beide types.