Roede
Een authentiek (schuif)venster is voorzien van roeden. Door de loop der tijd gaat de kwaliteit van de roeden achteruit. Ze kunnen gaan rotten en zullen dan (geheel) vervangen moeten worden.
Roeden in het algemeen
Roeden werden in raamkozijnen aangebracht om zoveel mogelijk licht binnen te halen. De productie van glas is door de loop der tijd sterk veranderd. In de eerste perioden dat glas werd toegepast was het alleen maar mogelijk om kleine ronde glazen "flessenbodems" te maken. Langzaam werd dat verbeterd tot kleine ruiten (ook letterlijk een ruitvorm). Totdat er op een gegeven moment ook rechthoekige beglazing kwam. Dit was nog steeds geen groot oppervlak. Om een raamkozijn toch groot te maken werd het raamkozijn opgedeeld in kleinere openingen door middel van roeden. Doordat het glas met een steeds groter wordend oppervlak gemaakt kon worden kregen raamkozijnen steeds minder roeden. Raamkozijnen zijn in de loop der tijd vaak ook aangepast aan de nieuwe glasafmetingen. De bewoners wilden in veel gevallen grotere glasoppervlaktes en haalde daarom steeds meer roeden weg, simpelweg door het wegzagen van de roeden. De roedenverdeling is nooit vierkant geweest maar altijd rechthoekig. Een goed oppervlak tussen de roeden bestaat uit de verhouding: breedte= 1, hoogte= √2. Of hoek van de diagonaal bevindt zich tussen de 50° en 58°. Een roede bevat twee sponningen om de twee glasvlakken in te klemmen. Roeden zijn zeer slank gedimensioneerd, de sponning en het middelste gedeelte zijn alle drie even breed in aanzicht. Het glas wordt in de sponning op zijn plek gehouden door stopverf. Een roede heeft over het algemeen een afmeting van 3x8mm (twee sponningen en een middengedeelte (de "tong").
Vocht problemen
Doordat roeden van oudsher zijn voorzien van stopverf zijn ze onderhoudsgevoelig. Stopverf hard over een lange periode volledig uit en er ontstaan op een gegeven moment dan ook krimpscheuren en kan ook (gedeeltelijk) losgetrokken worden van het glas. Het (regen)water loopt via het glas tussen het glas en de stopverf door, of dringt door krimpscheuren de stopverf in. De onderliggende houten sponning wordt nat en maar weinig geventileerd. Op deze manier ontstaat houtrot en het zal niet lang duren voordat de verf op de roede gaat bladeren. Het kwaad is dan al geschied en de roeden moet (gedeeltelijk) vervangen worden.
Herstellen van roeden
Het gedeeltelijk vervangen van een roede kan door middel van aanscherven van een gehele roede of het uitbeitelen/frezen van een onderdeel van de roede. Het slechte gedeelte van het hout wordt tot in het goede gedeelte van het hout weggehaald. Het hout dat het slechte hout vervangt moet dezelfde afmeting en profilering hebben als het bestaande hout. Ook moet de nieuwe houtsoort overeenkomen met het bestaande werk. Het nieuwe hout moet schuin aangelast worden, zo dat vocht wat eventueel toch binnendringt, afgevoerd wordt naar buiten.
Bron
Deze tekst is gebaseerd op:
- Monumentenwacht, Inspectiehandboek 1, 1.4, p.50
- Lennert Vrij, Boerenerven op het landgoed Twickel, p.94-96
Verder lezen
- Monumentenwacht, Inspectiehandboek 1, 1.4, p.50
- Extern artikel (link naar andere website) met verduidelijkende tekst over de link.
