Zomerhuis

Uit Agriwiki

Een zomerhuis is een klein, eenvoudig huis naast het hoofdgebouw dat in de zomer dienst deed als tijdelijke woning. Men ging hierin wonen omdat door de lange werkdagen er weinig tijd was voor huishoudelijk werk. Wonen en werken was 's zomers meer met elkaar verweven.

Inpandig zomerverblijf[bewerken | brontekst bewerken]

In het eenvoudigste geval werd de stal omgevormd tot zomerhuis. Nadat het vee in het voorjaar naar de weide was gevoerd, werd de ruimte schoongemaakt, gewit en met zand bestrooid, waarna over het achterste deel een vlondertje werd gelegd. Daar werden eventueel enkele tapijten of matten gelegd en stoelen en een tafel geplaatst. Wanneer er tussen de brandmuur en het begin van de veestalling een werkruimte was afgescheiden, dan diende die ook vaak tot zomerwoning. Aanvankelijk stond deze ruimte vaak nog in open verbinding met het stalgedeelte, later werd ze steeds vaker door een tijdelijke of permanente wand ervan gescheiden.

Zomerhuis bij boerderij Hoog Erf
Boerderij met losstaand zomerhuis

Losstaande zomerhuizen[bewerken | brontekst bewerken]

Vanaf de negentiende eeuw werden – vooral bij grote boerderijen in het Kromme-Rijngebied en in het weidegebied – vrijstaande zomerhuizen gebouwd. Andere boerderijen hadden een groot bakhuis, waarin tevens ruimte was voor de kaasbereiding en waar een belangrijk deel van het jaar werd gewoond. In de werkruimte van het zomerhuis waren oorspronkelijk een stenen waterfornuis, een grote schouw met houtfornuis en een stenen bakoven tegen een wand gemetseld. In een aparte ruimte werd gegeten. In deze ruimte stond geen kachel, want na Pasen werd niet meer gestookt. In het zomerhuis werd niet geslapen, dat gebeurde in de boerderij.

Einde van het zomerhuis[bewerken | brontekst bewerken]

Na de Tweede Wereldoorlog zette de neergang van de zomerhuizen zich in. De verbetering van de techniek maakte het mogelijk om nog maar één keer per dag kaas te maken. Omdat hierbij een grotere kuip nodig was, moesten de oven en de schouw uit het zomerhuis verdwijnen. Toen bovendien gasfornuis en wasmachine een plaatsje in de boerderij kregen, verloor het zomerhuis nog meer van haar oorspronkelijke inrichting. In het beste geval hebben de zomerhuizen een woonfunctie gekregen en zijn zoon of dochter in het zomerhuis getrokken. Soms trok een ouder echtpaar erin wanneer de jongere generatie de boerderij overnam. Zo zijn er hier en daar nog zomerhuizen bewaard gebleven in het Hollandse en Utrechtste veenweidegebied.

Bron[bewerken | brontekst bewerken]

De tekst is gebaseerd op:

  • 'Zomerhuizen', Landleven 5e jaargang, nummer 4 - juli/augustus 2000
  • 'Zomerstal', Nederland dichtbij Boerderijen
  • Linten in de Leegte, Handboek groene bebouwingslinten in de Utrechtse Waarden, deel 2 (2008 Montfoort)

Links[bewerken | brontekst bewerken]

Verder lezen[bewerken | brontekst bewerken]