Stelp

Uit Agriwiki
Stelp te Beetsterzwaag

Fries boerderijtype, nauw verbonden aan de Noord-Hollandse stolp, waarbij woon- en bedrijfsgedeelte onder één dak zijn gelegen (Fr.: stjelp).

Karakteristieke stjelp in Cornjum

Over het algemeen wordt aangenomen dat de Friese stelp op het einde van de 17e eeuw is voorgekomen uit de kop-hals-rompboerderij. Bij de stelp zijn wonen en werken onder één dak samengebracht. De driebeukige constructie van het gebouw is gelijk aan de schuur van de kop-hals-rompboerderij. Het woongedeelte bevindt zich in het eerste vak tegen de korte voorgevel. De hoge middenvlakken zijn voor de opslag van hooi en graan, de zijbeuken voor de rundveestal, de karnkamer en de deel. Tot ver in de 20e eeuw werden nog stelpen gebouwd.

Melkkelder

Alle stelpen die tot aan het einde van de 19e eeuw zijn gebouwd hebben een melkkelder in het voorhuis met een opkamer erboven. Meestal bevond de melkkelder zich aan de linker- of rechterzijde van de stelp. Soms waren er uitzonderingen, in deze gevallen liepen de kelders onder het hele voorhuis of bevonden deze zich in de 'aflegering', de uitbouw.

Bronnen

  • Bouwhistorie van boerderijen. Ontstaan en vorm van de boerderijen in Alblasserwaard en Vijfherenlanden, Stichting Boerderij en Erf Alblasserwaard – Vijfherenlanden 2001.
  • Kooij, Ben en Judith Toebast. Het grote boerderijen boek. W Books, 2013.
  • Wijntstra, Arjan. Kijk op boerderijen. Landleven, 2013.

Verder lezen