Rieten dak levensduur
Riet is een natuurlijk product dat, net als hout, gevoelig is voor vocht. Als een rieten dak te lang vochtig is gaat het riet rotten waardoor de levensduur van het riet aanmerkelijk korter wordt. Het onderhouden van een rieten dak is daarom van groot belang.
De levensduur[bewerken | brontekst bewerken]
De levensduur van een rieten dak is afhankelijk van een aantal factoren:
- De onderconstructie
- De kwaliteit van het aangebrachte riet
- De dakhelling
- De oriëntatie van het dak
- Regelmatig onderhoud
- Begroeiing in de buurt van het dak
- Mosvorming
- Stormschade en schade door vogels
Al deze factoren kunnen er voor zogen dat een rieten dak soms al na 25 jaar vervangen moet worden. Maar goed geplaatst en onderhouden rieten dak kan tot 80 jaar meegaan! Soms wordt een rieten dak eerder vervangen in het kader van een ingrijpende restauratie.
Aandachtspunten[bewerken | brontekst bewerken]
Naast bovengenoemde punten is het natuurlijk ook belangrijk om de dikte van het rietpakket in de gaten te houden. Aan de onderzijde van het dakvlak dient het pakket 28cm dik te zijn en aan de bovenzijde 25cm. Deze diktes behoren bij een onlangs aangebracht rieten dak. In de loop der jaren wordt het rieten dak steeds dunner; de slijtlaag verdwijnt. De gaarden die het riet bijeenhouden zitten onder de slijtlaag. Als de gaarden zichtbaar worden door de rietdekking heen, betekent dat, dat het rietpakket te dun wordt.
De onderconstructie[bewerken | brontekst bewerken]
Als de onderconstructie van het rieten dak technisch slecht is aangebracht kan dit tot aanzienlijke schade van het rieten dak leiden. Als men bijvoorbeeld van binnen uit geïsoleerd heeft zonder een deugdelijke dampremmer aan te brengen, kan er condens optreden in het rietpakket. Hierdoor zal het riet sneller gaan verteren.
Kwaliteit van het aangebrachte riet[bewerken | brontekst bewerken]
Riet is een natuurproduct. Om te kunnen beoordelen of het aangebrachte riet van goede kwaliteit is, is erg lastig. Leken en vrijwel alle architecten kunnen dit niet. Van de rietdekker die het riet aanbrengt mag worden verwacht dat deze wel de kwaliteit van het riet kan beoordelen. Voor een opdrachtgever is dit geen prettige situatie. Het is daarom verstandig om een vertrouwde rietdekker te kiezen die in de omgeving zijn naam hoog heeft te houden.
De dakhelling[bewerken | brontekst bewerken]
De dakhelling is voor de levensduur van het riet van groot belang. Hoe steiler het dak, hoe sneller het water eraf loopt en hoe langer het riet mee gaat. Op molens waar het riet vrijwel verticaal is aangebracht kan het riet wel 100 jaar mee gaan. Een dakhelling van minder dan 45 graden is ongunstig. Helaas hebben nogal veel boerderijen een opwelving waar het dak flauwer is dan 45 graden. Dit gedeelte zal vaker vervangen moeten worden.
De oriëntatie van het dak[bewerken | brontekst bewerken]
Een rieten dak op het oosten gaat soms wel tien tot twintig jaar langer mee dan een rieten dak op het westen. Een rieten dak op het westen heeft meer te lijden van zon en regen. Dit geldt overigens niet alleen voor riet. Ook schilderwerk gaat op het oosten veel langer mee.
Regelmatig onderhoud[bewerken | brontekst bewerken]
Het onderhouden van een rieten dak moet consequent en met regelmaat gebeuren. Elk jaar een inspectie zorgt ervoor dat mankementen, zoals vocht, op tijd worden opgemerkt voordat de schade te groot wordt. Onderhoud en reparaties aan een rieten dak dienen te geschieden door een expert. Een rietdekker weet hoe hij moet omgaan met een dak en het tijdens onderhoud of inspectie zo min mogelijk beschadigt. Een rieten dak beschadigen is namelijk zo gebeurd. De buitenzijde van een rietstengel is zeer belangrijk voor de bescherming van zowel vocht als licht (UV-straling). Beide elementen zijn schadelijk voor het riet en de levensduur.
Begroeiing in de buurt van het dak[bewerken | brontekst bewerken]
Bomen, grote planten en klimplanten in de buurt van een rieten dak zijn een mogelijke schade toebrenger aan het riet. Grote bomen kunnen schaduw opleveren op het dak, waardoor de zon het dak niet voldoende droogt. Bovendien houdt de boom het dakvlak ook uit de wind waardoor het dak minder goed wordt geventileerd en droog geblazen. Door deze nadelen kunnen er makkelijker schimmels, algen en mossen ontstaan in of op het riet. Bomen hebben bovendien het gevaar dat als de takken over het riet hangen dat de takken schade aan de buitenzijde van de rietstengel kunnen maken of zelfs grote stukken van het dak kunnen beschadigen bij wind. Omringende bomen en klimmende begroeiingen dienen dus regelmatig gesnoeid te worden. Ook afgevallen bladeren die op het dak blijven liggen (flauwe hellingshoek) houden het vochtgehalte in het riet te hoog. Blad dient dus tijdig verwijderd te worden.
Mosvorming[bewerken | brontekst bewerken]
Mossen groeien op rietendaken die te veel vocht bevatten. Bovendien houdt mos vocht ook langer vast, waardoor het riet ook weer langer dan nodig nat blijft. De droging van riet dat begroeid is met mos duurt erg lang. Dit bleek na een droogteperiode in de zomer van vijf weken waarbij geconstateerd werd dat het riet onder het mos nog nat was. Daarbij dekt mos het riet ook af, waardoor de ventilatie wordt tegen gewerkt. Daarnaast trekt mos ook vogels aan die met hun snavels makkelijk rietstengels lostrekken die ze graag in hun nesten verwerken. Mossen dienen verwijderd te worden door een rietdekker. Tegen mossen en algen zijn ook sproeimiddelen in omloop. Deze middelen mogen eens per drie tot vijf jaar worden aangebracht.
Storm schade en schade door vogels[bewerken | brontekst bewerken]
De korte rietstengels bij de nok zijn erg in trek bij vogels. De rietdekker kan hier tegen een gegalvaniseerd kippengaas aanbrengen onder de nok. Hierdoor is het voor de vogels een stuk lastiger om riet los te trekken. Voor zowel stormschade als voor schade door vogels geld dat een goed onderhouden dak minder snel beschadigd wordt. En dat snel reageren op schade veel vervolgschade kan voorkomen.
Verder lezen[bewerken | brontekst bewerken]
Links[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen[bewerken | brontekst bewerken]
Deze tekst is gebaseerd op:
- Brochure techniek, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 11. Onderhoud van rieten daken (gewijzigde 3 e druk 2005)
- Brochure techniek, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 10. De kwaliteit van riet als dakbedekking (4 e druk 2005)
- Monumentenwacht Inspectiehandboek 2, 2.2
- Ineke de Visser (Bureau Helsdingen) / Gemeente Leidsendam-Voorburg. Monumenten Waarderen en beheren. Praktische leidraad voor eigenaren van Monumenten (maart 2010)
- www.riet.com
