Brontekst bekijken van Pomp koper

===Pompen van koper===

Een [[waterpomp|zwengelpomp]] van [[pomp hout|hout]] was erg aan slijtage onderheven en mede daarom zijn er vanaf de 19de eeuw op grote schaal pompen van koper en [[pomp gietijzer|(giet)ijzer]] ontwikkeld.
Veel houten pompen zijn toen vanaf eind 19de- begin 20ste eeuw vervangen door een exemplaar van koper of gietijzer.
De koperen pompen werden meestal door een dorpssmid gemaakt die zich ook in het bewerken van koper had bekwaamd. Het zwengelmechanisme van de koperen pompen werd meestal vervaardigd van [[smeedijzer]] en met de pomp tegen de muur of op een houten plank gemonteerd. 
Er komen ook koperen pompen voor die zijn uitgerust met een houten zwengel. 
Dit was als het ware een tussenvorm tussen de houten pomp en de modernere koperen pomp.

Een hoogtepunt in het vervaardigen van koperen pompen zijn de bekende zwengelpompen die door de bekende Loosdechtse smidsfamilie [[daams_pomp|Daams]] werden ontwikkeld en vervaardigd. 
Deze pompen zijn gemaakt vanaf het einde van de 19de eeuw tot in de jaren '40 van de 20ste eeuw. 
Rond 1880-1890 had de dorpssmid Jasper Daams uit Nieuw-Loosdrecht een speciale koperen zwengelpomp ontwikkeld, die bij uitstek geschikt was om op de boerderij te gebruiken. Deze koperen pomp kon door de smid gemaakt en geplaatst worden voor de prijs vanaf fl.17,50 tot fl.35,-. 

Op een gegeven moment kwam er de klad in de pompenmakerij. 
In eerste instantie vanwege de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog was er namelijk door de wapenindustrie niet meer aan koper te komen. 
Toen, na de oorlog de automatische drinkbakjes voor de koeien op de markt kwamen, die de dieren zelf konden bedienen door met hun snuit op een klepje te drukken, was het met het maken van zwengelpompen definitief gebeurd.

===Bron===
* J. Daams Czn, De geschiedenis van een smidsfamilie, Historische Kring Loosdrecht, 21e jaargang nummer 96, februari 1994 pp.10-14
* T. Timmermans, Jas Daams, Een Prominent Burger van Loosdrecht, Historische Kring Loosdrecht, 34e jaargang nummer 157, najaar 2007 pp. 72,73
* T. Marx, Loosdrechtse wethouder repareert nog dagelijks antieke voorwerpen, ex-smid werkt belangeloos mee aan Hilversumse dorpspomp, Gooi- en Eemlander, 6-12-1978
* Bureau Helsdingen, Vianen

===Verder lezen===
* J. Daams Czn, De geschiedenis van een smidsfamilie, Historische Kring Loosdrecht, 21e jaargang nummer 96, februari 1994 pp.1-15
* T. Timmermans, Jas Daams, Een Prominent Burger van Loosdrecht, Historische Kring Loosdrecht, 34e jaargang nummer 157, najaar 2007 pp.70-78
* Loosdrechtse wethouder bouwt mee aan Hilversumse dorpspomp, Gooi- en Eemlander
* http://www.hkloosdrecht.nl/

<gallery>
Tussenvorm Koperen pomp met een houten zwengel, Ruinerwold.jpg|Tussenvorm Koperen pomp met een houten zwengel, Ruinerwold (Bron: E. Koldeweij, Binnen bij Boeren, Wonen en werken in historische boerderijen, p.110)
Koperen Daams-pomp klein formaat, Het Gagelgat Soest.JPG|Koperen Daams-pomp klein formaat, Het Gagelgat Soest (Bron: fotoarchief van Bureau Helsdingen)
Koperen Daams-pomp midden formaat, Zuiderzeemuseum Enkhuizen.jpg|Koperen Daams-pomp midden formaat, Zuiderzeemuseum Enkhuizen (Bron: fotoarchief van Bureau Helsdingen)
Koperen Daams-pomp groot formaat, Dog in't Schild Westbroek.JPG|Koperen Daams-pomp groot formaat, Dog in 't Schild Westbroek (Bron: fotoarchief van Bureau Helsdingen)
Koperen Daams-pomp met zwengel naar de plank toe pompend, 't Melckmeisje Groenekan.jpg|Koperen Daams-pomp met zwengel naar de plank toe pompend, 't Melckmeisje Groenekan (Bron: Makelaardij Drieklomp)
Koperen Daams-pomp met pombak en verlengde tuit, Museumboerderij Vredegoed Tienhoven.jpg|Koperen Daams-pomp met pompbak en verlengde tuit, Museumboerderij Vredegoed, Tienhoven (Bron: E. Koldeweij, Binnen bij Boeren, Wonen en werken in historische boerderijen, p.110)
Fabrieksplaatje C. Daams pompenmaker Nieuw-Loosdrecht.JPG|Fabrieksplaatje C. Daams pompenmaker Nieuw-Loosdrecht (Bron: fotoarchief van Bureau Helsdingen)
Houten zuiger van een Daams-pomp.JPG|Houten zuiger van een Daams-pomp (Bron: fotoarchief van Bureau Helsdingen)
Hart of voetklep van een Daams-pomp.JPG|Hart of voetklep van een Daams-pomp (Bron: fotoarchief van Bureau Helsdingen)
Koperen pomp die niet door Daams is gemaakt met een recht pomphuis, Ezinge.jpg|Koperen pomp die niet door Daams is gemaakt, Ezinge (Bron: A.J. van der Wal 2005, Fotoarchief van de RCE)
Koperen pomp ingemetseld en vierkant met hout beklede vergaarbak typerend voor Brabant, Helvoirt.jpg|Koperen pomp ingemetseld en een vierkante met hout beklede vergaarbak, typerend voor Noord-Brabant (Bron: IJ.Th. Heins 2004, Fotoarchief van de RCE)
</gallery>
[[Categorie:Landleven]]
[[Categorie:Interieuronderdelen]]