Monumentwaarde

Monumentwaarde verwijst naar de mate waarin een gebouw/complex als monument aangemerkt kan worden. De monumentwaarde is een optelsom van verschillende criteria zoals bouwhistorische waarde, architectuurhistorische waarde, cultuurhistorische waarde, ensemblewaarde, algemeen historische waarde, gebruikersgeschiedenis, zeldzaamheid en gaafheid/authenticiteit. In een bouwhistorisch onderzoek wordt de monumentwaarde van een gebouw/complex vastgesteld aan de hand van een waardestelling.

Terminologie

Over de term waarin de eindwaarde van een gebouw/complex uitgedrukt moet worden, bestaat nog geen algemene overeenstemming. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gebruikt als koepelterm cultuurhistorische waarde en ook de term bouwhistorische waarde komt regelmatig voor. Omdat het elk bureau vrij staat een woord naar keuze te hanteren, bestaat er onduidelijkheid over de terminologie in de sector.

Monumentwaarde als koepelterm

De term 'Monumentwaarde' als koepelbegrip is veelvoorkomend. Het is echter niet als zodanig geaccepteerd omdat het woord 'monument' een ouderwetse bijklank heeft of als zijnde 'te smal' ervaren wordt. De nieuwste inzichten uit de sector lijken niet meegenomen te zijn in deze oude term. Een 'monument' klinkt als een mooi, oud gebouw, zonder dat er gekeken is naar authenticiteit, gebruikersgeschiedenis of het ensemble. Echter, het is de enige term die rechtstreeks refereert naar het gebouw/complex zelf, met alles wat daarbij hoort. Het refereert niet naar onderdelen ervan (architectuur, bouwtechniek) of naar immateriële aspecten (cultuur, functie). De term 'Monument-waarde' zelf is theoretisch gezien correct, maar de associatie die het heeft maakt ook dit woord als koepelterm twijfelachtig.

Cultuurhistorische waarde

Monumentwaarde is één van de drie onderdelen van het begrip cultuurhistorische waarde. De andere twee zijn de archeologische waarde en de stedenbouwkundige/landschappelijke waarde. Cultuurhistorie is daarmee een begrip dat alles-overkoepelend is en over meer gaat dan gebouwen alleen. De bouwhistoricus houdt zich vooral bezig met monumentwaarde, en eventueel in combinatie met de stedenbouwkundige/landschappelijke waarde. Archeologie is een eigen vakgebied, waar bouwhistorie overigens regelmatig mee te maken heeft.

Bron

De tekst is gebaseerd op:

• Bureau Helsdingen

Links

• bouwhistorische waarde
• architectuurhistorische waarde
• cultuurhistorische waarde
• ensemblewaarde
• zeldzaamheid
• gaafheid
• authenticiteit
• bouwhistorisch onderzoek
• Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
• cultuurhistorische waarde
• Waardestelling

Verder lezen

• Leo Hendriks e.a. Richtlijnen bouwhistorisch onderzoek; lezen en analyseren van cultuurhistorisch erfgoed (brochure) (Den Haag 2009)