Categorie:Zuid-Limburgse boerderijen

Zuid-Limburgse boerderij van het binnenhoftype in Merkelbeek.

Het landschap van Zuid-Limburg is uniek in Nederland en dit komt ook terug in de manier waarop boerderijen hier zijn gebouwd. De boerderijontwikkeling sluit eerder aan bij die in omliggende regio’s zoals België en Duitsland. De oudste boerderijen bestonden vaak uit een vrijstaand woonhuis, waarbij stallen en opslagruimte in aparte bijgebouwen werden ondergebracht. Soms werden stallen en oogstopslag gecombineerd in één schuur, die dan als dwarsdeelschuur functioneerde. Door de eeuwen heen groeiden deze boerderijen uit tot L- en U-vormige complexen en uiteindelijk tot vierzijdig gesloten hoeven, met een binnenplaats die werd gebruikt als werkruimte en opslagplek voor mest.

Vanaf de 18e eeuw verschenen naast dwarsdeelschuren ook langsdeelschuren, die vaak tweebeukig waren ingericht, in tegenstelling tot de driebeukige schuren die in West-Nederland gebruikelijk waren. Toch bleef de voorkeur vaak uitgaan naar de dwarsgeoriënteerde indeling. Het hoogtepunt van deze ontwikkeling lag in de 18e en 19e eeuw, toen grote pachtboerderijen met indrukwekkende poortgebouwen en torens werden gebouwd. Deze poorten en torens dienden niet voor de bedrijfsvoering, maar fungeerden als statussymbolen.

Wat betreft de bouwmaterialen wijkt Zuid-Limburg af van de rest van Nederland. In deze regio was er volop natuursteen beschikbaar, met name mergel, dat veel gebruikt werd. Veel boerderijen zijn gebouwd in vakwerkstijl. Tegenwoordig wordt het vakwerk vaak zwart geverfd met witgekalkte velden, een beeld dat pas in de 20e eeuw is ontstaan. Daarvoor waren vakwerkgebouwen meestal volledig wit geschilderd, hoewel er aanwijzingen zijn dat de leemvullingen oorspronkelijk ongeverfd bleven.