Smalt

Uit Agriwiki

Elke verf heeft twee belangrijke bestanddelen; het pigment en het bindmiddel. Een pigment is een poedervormige stof die kleur geeft aan de verf. Het bindmiddel zorgt ervoor dat de pigmentdeeltjes aan elkaar en aan de ondergrond hechten.

Historisch kleurgebruik[bewerken | brontekst bewerken]

Bij een goede restauratie is een op de historie gebaseerde kleurkeuze belangrijk. Om het historisch kleurgebruik te begrijpen, is kennis over de belangrijkste historische pigmenten nodig. Een voorbeeld hiervan zijn de blauwe pigmenten. Voor de huisschilder waren er tot 1720 geen betaalbare blauwe pigmenten. Blauw is een primaire kleur en dus niet te mengen uit andere kleuren. Vandaar dat men steeds op zoek was naar nieuwe blauwe pigmenten. Noodgedwongen experimenteerde men wel eens met smalt, kleine splintertjes blauw glas. Het is een moeilijk verwerkbaar pigment. Hoe fijner men het maalt, hoe bleker de kleur wordt. In olieverf wordt het grauw en op den duur verliest het alle kleur. Het is een stuk goedkoper dan de blauwe pigmenten zoals lapis lazuli of azuriet, maar nog steeds erg duur. De kleur blauw had echter zoveel status dat smalt ondanks haar slechte eigenschappen in de 17de en 18de eeuw door de rijken toch veel werd gebruikt. Smalt en azuriet werden in de 18de eeuw soms ook in kalkverf gebruikt. In de onderzochte boerderijen komt dit pigment niet voor, wat gezien de prijs, niet verbaast.

Verkleuren[bewerken | brontekst bewerken]

Kleuren veranderen onder invloed van licht, warmte, vocht en bepaalde bestanddelen in de lucht. Bij boerderijrestauraties is een duur kleuronderzoek door een deskundige vaak een uitzondering en zodoende zal vaak genoegen genomen moeten worden met een doe-het-zelf kleuronderzoek. Daarom is het goed enige kennis te hebben over het verkleuren van verf. Licht, hitte, vocht, zuurstof, zuren, zwavelwaterstof, hydroxiden, en het bindmiddel in de verf zijn vijanden van de kleurvastheid van kleuren. Smalt is niet erg kleurvast en kan onder sommige omstandigheden verkleuren.

Verder lezen[bewerken | brontekst bewerken]

Bron[bewerken | brontekst bewerken]

Deze tekst is gebaseerd op:

  • Ineke de Visser, Kleur op boerderijen. In het groene hart van Holland (Hardinxveld-Giessendam 2006)

Deze publicatie is tot stand gekomen door eigen onderzoek en o.a. de volgende bronnen:

  • M. de Keijzer en P. Keune, Pigmenten en bindmiddelen (Amsterdam, 2001)
  • L. Simis, bewerkt door H. Janse, en J. Berghuis jr., Schilder- en Verfkunst (’s-Gravenhage, z.j.)
  • H.J. Zantkuyl, Bouwen in Amsterdam (Amsterdam, 1973-1992 p. 94-108)